Dragoljub Stanković 

Nečeg tajanstvenog i nekorisnog, nečeg zagonetnog, a lepog, davno zaboravljene strasti mirnog života i prisustvo u njemu, bilo je u njegovom doživljaju obnovljenog sećanja. Nešto skriveno od svih, zatureno, ne pretvara u običnu i realnu stvarnost već u slike koje nose sa sobom iskustva, sećanja i osećanja, jedno slikarevo duševno stanje iskrenog intimiste; nose sve one sitnice koje nas dotaknu u dubini srca.Nekada je dovoljan pogled na tu stvar ili prizor, koji ima dušu, i dan može biti lepši. Različite stvari sa sobom nose različita iskustva. Njegove slike su, tvrdi Mihailo Kandić „evociranje jedne stare, zaturene ideje o doživljaju sreće u slikarevoj mladosti, u kojoj su čistota i belina isprepletane sa osećanjem topline i majčinske ušuškanosti, ili je, vrlo moguće, vezana za neku drugu formu sećanja koje više voli sentiment i razneženost”.

U evoluciji Stankovićevog umetničkog prosedea omiljeni motiv i dalje postoji, samo je njegova priroda izmenjena. Celokupni predmeti i duhovni sloj slike tražio je, razumljivo, odgovarajuću likovnu formu i uvođenje izvesnih novina u strukturnoj organizaciji koje se ogledaju u prožimanju tematske i apstraktne forme.

Pri tom, prva je vizuelno podređena drugoj, ali nije potpuno iščezla i otkriva se tek naknadno, a to celu kompoziciju stavlja na granicu između figurativnog i apstraktnog.

Stanković ima iza sebe i veliku galeriju likova/portreta – građanskog, dečijeg, intimnog i porodičnog, kao i autoportreta. Vremenski raspon nastajanja portreta, kao trajnu inspiraciju njegovog stvaralačkog rada, obuhvata vreme od početka sedamdesetih godina do danas. Umetnik je u realizaciji portreta koristio uobičajnu shemu figure u formatu biste i polufigure. Portret slikareve majke, najstariji je rad u kome se slikar izrazio u okvirima akademizma. Ali, umetnik se kreće ubrzo ka modernijem izrazu jer je shvatio značenja portretnog slikarstva u savremenoj umetnosti koja je novim tehnologijama i medijima vizuelnih komunikacija potisnula klasične forme izraza. To je uslovilo sve manje interesovanje likovnih stvaralaca za taj slikarski žanr. Zato on u izradi mnogobrojnih portreta kojima je realizovan plastični sloj slike koji neretko otkriva i onaj unutarnji sloj, psihološki motivisan, samo u nekoliko poteza širokim namazom palete, dolazi do ivice ekspresije.Svaki od Stankovićevih portreta predstavlja svet za sebe, svaki lik poseduje vizuelnu originalnost, psihofizičku karakterizaciju po kojoj se jedna osoba razlikuje od druge.Time njegovo portretno slikarstvo predstavlja povratak intimizmu u kojem se neguju sentiment i toplina života.

Pored slikanja, Stanković je svoj radni vek proveo kao likovni pedagog u Srednjoj tekstilnoj školi u Leskovcu, gde je i penzionisan. Njegova sposobnost vrsnog pedagoga dolazi do izražaja kada je pod patronatom Stankovićeve bivše niške Umetničke škole, koju je pohađao šezdesetih, otvoreno odeljenje za dizajn tekstila u Leskovcu. Trudom mladih i starijih afirmisanih profesora, među kojima je i Stanković, škola dobija više umetničkih smerova. Škola za tekstil i dizajn, ime je danas kojim se ponose uposlenici i učenici ove popularne ustanove. Predmet crtanje i slikanje je osnova obrazovanja učenika na umetničkim smerovima. U ovom procesu, Stanković je sa velikim uspehom podsticao kreativne i stvaralačke sposobnosti svojih učenika.

Njegove slike Nadstrešnica, Put sa kolima i Dunja iz likovnog fonda Narodnog muzeja u Leskovcu, zbog ostvarenih vrednosti, imaju status kulturnog dobra. Danas, posle pet decenija predanog stvaralačkog rada, on i dalje traga za mogućim jedinstvom slikarskog izraza i sadržaja vremena u kome živi.

Likovno prisustvo Dragoljuba Stankovića, popularnog Čivija, u galeriji Narodnog muzeja u Leskovcu, oktobra 2022.god., na retrospektivi njegovog životnog dela, nije podrazumevalo samo vrednovanje izloženih slika nego i proveru našeg kritičkog gledišta po kojem on nastavlja poetiku veduta i pejzaža i estetiku međuratnih srpskih intimista. To intimističko slikarstvo, definisano osobenom likovnom poetikom, nadalje će, sa protokom vremena, po našem mišljenju, biti sve temeljitije sagledavano, jer ono je, polako ali sigurno, dobilo uistinu visoko mesto u savremenom srpskom slikarstvu.

Retrospektivnom izložbom slika i monografijom Dragoljuba Stankovića želimo da obeležimo pet punih decenija njegovog stvaralačkog rada i izlaganja ne samo pred publikom rodnoga grada već i daleko izvan njega. Slikar smirenog, intimističkog temperamenta, Stanković je svoj slikarski put započeo izvanrednim zavičajnim prizorima i motivima, u kojima je nastojao da iznova prikaže dopadljivost starog Leskovca, i lepotu njegovih pejzaža i predela.

Kada je reč o istoriji umetničkog života u Leskovcu do kraja šezdesetih godina dvadesetog veka, na prste su se mogli izbrojati slikari od vrednosti – Jovan Popović, Pavle Đokić, Blagoje Pr.Stojanović, Vanđel Baduli i možda još poneko. Tada se pojavljuju i Predrag Dimitrijević, Petar Spasić, Dragoljub Stanković... Dakle, početkom sedamdesetih godina, pojavom spomenutih slikara, koji završavaju Akademiju likovnih umetnosti u Beogradu, njihovom aktivnošću i izložbama, likovni život Leskovca postao je veoma bogat i intenzivan. U to vreme, javlja se na kulturalnoj sceni i Srđan Marković, istoričar umetnosti, jedan – kako primećuje Nikolaj Timčenko – „senzibilni, obrazovani, suptilni poznavalac umetnosti”, koji počinje da objavljuje svoje kritičke i analitičke tekstove i da, „u dvostrukoj ulozi ocenjivača i organizatora sve raznovrsnijeg likovnog života”, pre svega u galeriji Narodnog muzeja u Leskovcu, „prati i analitički prikazuje i ocenjuje vrednost i značenje, domete” stvaralaštva nastupajuće generacije slikara.

Stanković, bez sumnje, zauzima visoko mesto u razvoju likovnog života u Leskovcu. On je ostavio za sobom opus koji je ne samo vredan po sebi već na osnovu čijeg reprezentativnog razvoja i učinka možemo lakše da pratimo kretanja u savremenom leskovačkom slikarstvu od početka sedamdesetih godina prošlog veka, do najnovijih dana. Stankovićevo intimističko slikarstvo, bilo da je reč o gradskim motivima ili onima slikanim u prirodi, zasnovano je na sentimentu i svetlosti i upravo je to svojstvo i proishodeća uloga njegove stvaralačke delatnosti.